تیروئید یک غده نسبتاً کوچک و پروانه‌ای شکل است که در گلوی ما قرار دارد. این غده با هورمون‌هایی که تولید می‌کند بسیاری از فعالیت‌های بدن ازجمله متابولیسم و رشد را کنترل می‌کند. چنانچه دلایلی باعث شود تولید این هورمون‌ها با مشکل مواجه گردد عوارض آن می‌تواند به‌صورت خفیف یا شدید ظاهر شود. پرکاری تیروئید که به معنای فعالیت بیش‌ازحد این غده است یکی از رایج‌ترین مشکلات تیروئید است. در این مقاله به بررسی علائم تیروئید پرکار، دلایل و عوارض آن و همچنین روش‌های تشخیص آن می‌پردازیم.
علائم پرکاری تیروئید چیست؟
بیمارانی که برخی از علائم پرکاری تیروئید را دارند در ابتدا ممکن است فکر کنند که فقط دچار تنش‌های عصبی یا استرس هستند. این ممکن است باعث شود که افراد دیرتر به فکر تشخیص و درمان این بیماری بیفتند. افراد مبتلا به تیروئید پرکار ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- کاهش وزن غیرارادی ناگهانی
- تحریک‌پذیری
- افزایش استرس یا اضطراب
- تپش قلب
- تسریع ضربان قلب
- عرق کردن و لرزش
- مشکلات خواب
- خستگی
- ریزش مو
- تغییرات در چرخه قاعدگی
- ضعف عضلانی
- تغییر در ساختار چشم (برآمدگی به بیرون)
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر) که می‌تواند به‌صورت تورم در گردن دیده شود.
علائم پرکاری تیروئید در کودکان علاوه بر موارد بالا می‌تواند با نشانه‌هایی مثل اسهال، عدم یادگیری و پرخاش نیز همراه باشد.
علت پرکاری تیروئید
عوامل مختلفی می‌تواند باعث بروزی پرکاری تیروئید شود. البته در مواردی علائم کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید شبیه یکدیگر است که با آزمایش تفاوت آن‌ها مشخص می‌شود. مهمترین این دلایل شامل موارد زیر است:
- بیماری گریوز: این بیماری در اثر اختلال در سیستم ایمنی ایجاد می‌شود و شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است. بیماری گریوز در ۶۰ تا ۹۰ درصد بیماران علت ابتلا به پرکاری تیروئید است
- ترشح بیش‌ازحد هورمون تیروئید: در صورت ایجاد و ترشح بیش‌ازحد هورمون تیروئید به هر دلیل ناشناخته‌ای، این هورمون‌ها در خون افزایش‌یافته و پرکاری تیروئید ایجاد می‌شود
- تیروئیدیت (التهاب غده تیروئید): هنگامی‌که بیماری‌های التهابی در غده تیروئید وجود دارد، هورمون‌های تیروئیدی که در غده ذخیره‌شده‌اند به خون ریخته می‌شوند، بنابراین میزان هورمون‌ها بالا می‌رود و علائم پرکاری تیروئید بروز می‌کند
- مصرف بیش‌ازحد داروهای هورمون تیروئید: مصرف بیش‌ازحد لازم داروی لووتیروکسین باعث افزایش هورمون‌های تیروئید در خون و ایجاد پرکاری تیروئید می‌شود
- استفاده از برخی داروها: در برخی از بیمارانی که از داروی قلبی به نام کوردارون و داروی اینترلوکین استفاده می‌کنند، غده تیروئید ممکن است بیشتر کار کند و باعث بروز تیروئید پرکار شود
- مصرف بیش‌ازحد ید: مصرف بیش‌ازحد ید باعث پرکاری تیروئید در بیماران مبتلا به مشکلات می‌شود
- مسمومیت با جیوه: مصرف زیاد جیوه می‌تواند باعث کار بیش‌ازحد غده تیروئید شود
تشخیص پرکاری تیروئید
برای تشخیص پرکاری تیروئید، در درجه اول سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی بررسی می‌شود. در طول معاینه، لرزش، رفلکس‌های بیش‌فعال، تغییرات در چشم و پوست گرم و مرطوب به‌دقت تجزیه‌وتحلیل می‌شود. علاوه بر این، غده تیروئید در هنگام بلع کنترل می‌شود و اندازه، حرکات ناهموار یا حساسیت آن بررسی می‌شود. ضربان نبض و الگوی آن نیز برای تشخیص پرکاری تیروئید مهم هستند.
سپس نتایج آزمایش خون موردبررسی قرار می‌گیرد. آزمایش خون هورمون محرک تیروئید (TSH) و هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) را بررسی می‌کند. T4 بالا و سطوح پایین TSH نشان‌دهنده تیروئید پرکار است. مقدار TSH از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا این هورمون است که غده تیروئید را تحریک می‌کند تا هورمون بیشتری تولید کند. میزان T3 اگرچه اهمیت کمتری دارد اما میزان آن در مقایسه با دو هورمون دیگر می‌تواند برای تشخیص بهتر کمک‌کننده باشد. علاوه بر این آزمایش‌ها پزشک ممکن است از روش‌های زیر نیز برای تشخیص بهتر پرکاری تیروئید استفاده کند:
- تست جذب رادیواکتیو: در این آزمایش، مقدار کمی ید رادیواکتیو (رادیو ید) به‌صورت خوراکی مصرف می‌شود تا میزان تجمع آن در غده تیروئید مشخص شود
- سونوگرافی تیروئید: در این آزمایش با استفاده از سونوگرافی تصاویری از تیروئید به دست می‌آید. سونوگرافی نسبت به سایر آزمایشات در تشخیص مشکلات تیروئید موفق‌تر است و خطراتی مانند قرار گرفتن در معرض اشعه را به همراه ندارد
انجام آزمایش تیروئید در منزل با هومکا!
همان‌طور که گفته شد برای تشخیص مشکلات تیروئید آزمایش‌های متعددی انجام می‌شود. چنانچه مراجعه به آزمایشگاه برای شما دشوار است، می‌توانید با استفاده از خدمات آزمایش در منزل هومکا هرگونه آزمایش پزشکی را در خانه خود انجام دهید.
امکان استفاده از پوشش بیمه در خدمات هومکا فراهم است و در صورت نیاز می‌توانید برای درک بهتر نتایج آزمایش خود با متخصصان هومکا نیز مشورت کنید. برای ثبت درخواست آزمایش آنلاین می‌توانید با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید. خدمات هومکا در تهران، کرج، قم، شیراز، قزوین، تبریز، رشت، اهواز و اصفهان قابل‌دسترس است. برای اطلاع از سایر خدمات هومکا می‌توانید به نشانی اینترنتی www.homeca.ir مراجعه کنید.
